بررسی تاثیر آموزش های سرپایی بر میزان آمادگی و آگاهی خانوار؛مطالعه موردی برنامه ملی خادم استان خراسان شمالی

مقدمه: هدف این مطالعه بررسی تأثیرات آموزش‌های سرپایی براساس برنامه ملّی خادم در میزان آمادگی و آگاهی خانواده‌های استان خراسان شمالی در مورد بلایای طبیعی می‌باشد. روش: این مطالعه نیمه‌آزمایشی و جامعه آماری شامل 2185 خانواده شرکت‌کننده در طرح خادم استان خراسان شمالی (بجنورد و اسفراین) می‌شود. ابتدا نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام شد که درنهایت 60 خانوار انتخاب شدند. خانواده‌ها قبل و بعد از آموزش سرپایی (طرح خادم) به پرسشنامۀ سنجش آگاهی و آمادگی در مورد بلایای طبیعی (داگسن، 2010) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون t جفتی، خی‌دو، مقایسه میانگین‌ها و آزمون مک نمار استفاده شد. یافته‌ها: نتایج آزمون t جفتی بین مؤلفه شناخت از ابعاد مقیاس سنجش آگاهی و آمادگی در مورد بلایای طبیعی (26/1=t) و مؤلفه فعالیت به‌موقع (14/2=t) و مؤلفه آموزش (09/3=t)، مؤلفه همکاری (07/2=t) نشان داد تفاوت معنی‌داری بین دو گروه (پیش‌آزمون- پس‌آزمون) وجود دارد. به این معنا که خانواده‌هایی که در دوره‌های آموزشی سرپایی طرح خادم شرکت کردند از نظر این چهار مؤلفه، میانگین بالاتر کسب کردند، اما در مؤلفه اهمیت رسانه از ابعاد مقیاس سنجش آگاهی و آمادگی در مورد بلایای طبیعی با توجه به 79/0=t تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین با توجه آزمون مک‌نمار در فرم ارزیابی آمادگی بین خانواده‌ها بعد از آموزش دوره‌های آموزشی تفاوت معنادار به‌وجود آمده است و آزمون مجذور خی‌دو نیز نشان داد که آموزش‌های سرپایی طرح خادم میزان تماشای برنامه‌های تلویزیونی و کتاب را در ارتباط با بلایای طبیعی افزایش می‌دهد. نتیجه‌گیری: براساس نتایج، آموزش‌های گروهی دورۀ سرپایی در افزایش آمادگی و آگاهی خانوار در برابر بلایای طبیعی مؤثر است و استفاده از این آموزش‌ها (طبق طرح خادم)‌ در کنار دیگر آموزش‌ها میزان آسیب و بحران ناشی از بلایا را کاهش می‌هد.